Een klimaatbuffer in het IJsselmeer
Het IJsselmeer is de belangrijkste drinkwaterbron van waterbedrijf PWN. Hoe zorgt het waterbedrijf ervoor dat die bron niet uitgeput raakt? En kunnen we ooit rechtstreeks drinken uit het IJsselmeer?
Paulien Pistor, directeur van PWN, hecht eraan te beginnen met een geruststelling: “Voorlopig komt er nog gewoon water uit de kraan en dat water is hartstikke goed.” Maar er zijn ook flink wat uitdagingen benadrukt ze: zoals de zoetwaterbeschikbaarheid vanuit het IJsselmeer, waar we ook het effect van klimaatverandering zien. Rondom die uitdaging werkt Pistor onder meer samen met Marije Bosscher, directeur bij Rijkswaterstaat Midden-Nederland. Zij houdt zich bezig met de kwaliteit, hoeveelheid en veiligheid van het water uit het IJsselmeer, thema’s die soms met elkaar botsen.
Drinkbare rivieren
Bij de eerste gesprekspartners aan deze dialoogtafel in de regio West zit ook Li An Phoa, initiatiefnemer van Drinkable Rivers. Phoa droomt van een wereld van drinkbare rivieren sinds ze in Canada water uit de rivier dronk tijdens een kanotocht. “Toen ik drie jaar later terugkwam kon dat niet meer, omdat die rivier vervuild was.” Om aandacht te vragen voor haar doel liep ze al ruim 18.000 kilometer langs onder meer de IJssel en de Maas. Daarmee initieerde ze ook het Maasburgemeestersnetwerk en het breed gesteunde initiatief Drinkbare IJssel. “Ik wil dat we onze bronnen leren kennen, dat we begrijpen waar het drinkwater vandaan komt. Als we de urgentie hiervan gaan voelen, betaalt zich dat later uit.”
Pistor is al langere tijd enthousiast over de missie en het enthousiasme van Phoa. “Ik ben geroerd dat je niet depressief raakt van dit onderwerp, maar dat je kijkt wat we eraan kunnen doen. We kunnen veel meer van dit soort ambassadeurs gebruiken die samen werken aan oplossingen.”
Het is belangrijk dat we water en natuur meer bij elkaar brengen, legt de PWN-directeur uit. “De natuur is namelijk ook belangrijk voor de waterzuivering en we dromen over zuiveringsprocessen waarbij we zo min mogelijk chemicaliën hoeven te gebruiken.”
Paulien Pistor, directeur van PWN
Li An Phoa, initiatiefnemer Drinkable Rivers
Marije Bosscher, directeur bij Rijkswaterstaat Midden-Nederland
Denken in oplossingen
PWN onderzoekt verschillende mogelijkheden om het drinkwaterpeil op zowel kwaliteit als kwantiteit op niveau te houden. Pistor: “We vragen onze klanten om zuiniger en bewuster met water om te gaan, maar zijn bijvoorbeeld ook met het waterschap in gesprek om effluent op te kunnen werken naar een kwaliteit die voldoende is voor de industrie. En in de Haarlemmermeer doen we nu een pilot met het zuiveren van kwelwater.”
PWN en Rijkswaterstaat werken ook aan een klimaatbuffer in het IJsselmeer bij de productielocatie in het Noord-Hollandse Andijk. Deze waterbuffer wordt aangelegd met een extra dijk voor de kust bij Andijk en fungeert als extra nat natuurgebied waarin het water uit het IJsselmeer beter gezuiverd kan worden. Pistor: “De waterkwaliteit wordt zo door natuurlijke proces-sen al beter en we ontwerpen de dijk zo dat ‘ie een zachte overgang vormt. Je kunt er straks ook overheen fietsen.”
Bekijk hier de animatie over hoe de buffer werkt.
De klimaatbuffer moet voorkomen dat de kwaliteit van het water verder terugloopt, legt Bosscher van Rijkswaterstaat uit. “De waterkwaliteit van de rivieren die in het IJsselmeer uitkomen wordt steeds minder. Daardoor moeten we ook veel water uitspoelen, dus lozen op de Waddenzee. Met de buffer zorgen we ervoor dat we dit water kunnen vasthouden en reageren we op de effecten van klimaatverandering.”
Als alles volgens planning verloopt is die buffer in 2035 gereed. Dat klinkt ver weg, “maar voor zo’n groot infrastructureel project is dat eigenlijk best dichtbij”, stelt Pistor haar toehoorders gerust.
We moeten alles op alles zetten om de industrie hierbij te betrekken ook.
Ecologische indicatoren
Nederland bungelt nu nog onderaan waar het gaat over het halen van de doelen zoals afgesproken in de Europese Kaderrichtlijn Water. Hoe dat beter kan? Phoa heeft nog wel wat suggesties. “We moeten alles op alles zetten om de industrie hierbij te betrekken ook. De industrie weet ook dat al het leven afhankelijk is van gezond water en nu vervuilen we onze eigen bron”, zegt ze. “En we moeten in Nederland beter kijken naar hoe delta’s normaal functioneren. Als we de ecologische indicatoren op scherp houden hebben we een natuurlijke buffer tegen al die uitdagingen waar we voor staan."