Een sterk Limburgs waternetwerk tegen PFAS
De Maas is een belangrijke bron voor het Nederlandse drinkwater. Een sterk netwerk van waterbedrijven en andere belanghebbenden probeert de kwaliteit van dat water zo hoog mogelijk te houden. Samen zoeken zij naar een oplossing voor de PFAS-uitdaging.
Als het meetstation in Eijsden – waar de Maas ons land in komt – te hoge concentraties van bepaalde stoffen meet, kan het zomaar zijn dat waterbedrijven voor die dag een innamestop inlassen. “We zien een toename van die innamestoppen”, zegt Joyce Nelissen, directeur van WML. “Door lozingen en een toename van organische microverontreinigingen.” Dat komt ook doordat de wetgeving in Wallonië en Nederland niet goed op elkaar is afgestemd. De criteria en normeringen in de vergunningen wijken af van die in Nederland.
Het is een van de onderwerpen die op de agenda staan van de Schone Maaswaterketen, waarin partners werken aan het verbeteren van de waterkwaliteit van de Maas en het stroomgebied. De Wateratlas voor de Schone Maas is een van de producten die daaruit is voortgekomen. Daarin staan alle afgegeven Nederlandse lozingsvergunningen in het stroomgebied van de Maas. Nelissen: “En als je weet wat waar wordt geloosd, kun je ook heel gericht maatregelen nemen en optreden tegen een vervuiler.”
Ook internationaal wordt er samengewerkt, zegt Karin Weustink, directeur Netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat Zuid Nederland. “Via de Internationale Maascommissie zijn we in gesprek met onze Franse en Belgische buren, die al flink wat vervuilen. Maar het is niet zo dat wij het beleid in België en Frankrijk kunnen bepalen.”
Met een appje zaten we binnen no-time met iedereen aan tafel, inclusief de provincie.
Sterk waternetwerk
Het netwerk rondom de Maas is sterk, zo stellen Nelissen en Weustink vast. De Schone Maaswaterketen is een belangenbehartiger, daarnaast is er RIWA Maas, die signaleert en rapporteert, en de Internationale Maascommissie. Nelissen: “Er zijn zoveel gremia die zich bezighouden met water, we kunnen veel van elkaar leren.” Weustink: “De Schone Maaswaterketen is een sterk voorbeeld van hoe je aan de voorkant plannen kunt maken over het voorkomen van vervuiling. Maar we hebben hierbinnen ook veel contacten aan de hand van incidenten en crisisingrepen.”
Contact leggen rondom water gaat vrij makkelijk. Een goed voorbeeld daarvan is het gezamenlijke protest tegen het storten van grond in de Belgische Maasplas in Kinrooi. Nelissen: “Met een appje zaten we binnen no-time met iedereen aan tafel, inclusief de provincie.”
Joyce Nelissen, directeur-bestuurder WML
Karin Weustink, directeur Netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat Zuid-Nederland
Chemelot Campus
Dat sterke netwerk kan ook helpen bij de aanpak van PFAS, een grote uitdaging voor waterbedrijven. Nelissen vindt het belangrijk dat hierover het juiste gesprek wordt gevoerd. “Theoretisch en technologisch kunnen we dit goed zuiveren, maar we moeten tot een systeemverandering komen. Wat het water niet ingaat, hoeft er ook niet uit.”
Wat het water niet ingaat, hoeft er ook niet uit
De Limburgse Chemelot Campus komt ter sprake. “Daar voeren we veel gesprekken mee en die hebben effect”, zegt Nelissen. “Het helpt daarbij natuurlijk dat zij als ambitie hebben om de meest duurzame campus van Nederland te worden.” Weustink: “Het is een innovatieve campus waar steeds nieuwe stoffen worden ontwikkeld en wij lopen daar eigenlijk elke keer achteraan om het probleem te dempen. Het zou mooi zijn als Chemelot straks een gesloten watersysteem heeft, maar dat is niet morgen gerealiseerd.”
Ambitie voor 2025
Wat hopen de tafelgenoten in 2025 bereikt te hebben? “PFAS baart ons het meeste zorgen voor de waterkwaliteit”, zegt Nelissen. “Ik hoop dat het ons dan gelukt is om met een reële normstelling te komen. Als Vewin zetten we in op een totaalverbod, omdat we ook aan de investeringenkant al behoorlijk worden uitgedaagd. Wat ons betreft zorgen we ervoor dat PFAS helemaal niet meer in het water komt.”
Ook Rijkswaterstaat werkt de komende jaren hard verder aan de waterkwaliteit, zegt Weustink. “We zijn al goed op weg voor de Europese Kaderrichtlijn Water in 2027 en werken bijvoorbeeld aan een groot project dat alle vergunningen doorlicht van de 200 meest relevante bedrijven. Ook blijven we werken aan nieuwe normen voor nieuwe stoffen. Want heldere normen maken ons werk makkelijker.”