‘We moeten voorkomen dat dit een watercrisis wordt’
We gaan in Nederland de komende jaren bouwen, bouwen, bouwen. Dat dit ook groot effect heeft op de drinkwatervoorziening is nog een understatement, zo blijkt bij de eerste dialoogtafel. In Groningen zijn de grenzen namelijk al in zicht.
De stijgende vraag naar water en klimaatverandering zorgen ervoor dat de watervoorziening in ons land onder grote druk staat. Ook in Groningen, zo vertelt Riksta Zwart, directeur van Waterbedrijf Groningen: “Alleen al zonder de 20.000 woningen die we nog gaan bouwen hier hebben we een uitdaging. Er is een stijgende vraag en om in balans te blijven moeten we aan verschillende knoppen draaien.”
Zij zit vandaag in het Groningse Glimmen aan tafel voor de ‘Toekomst van ons drinkwater’ met Wouter van Bolhuis, programmaleider Energie & Circulariteit in de gemeente Groningen en Herman Beerda, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Noorderzijlvest. De drie zijn het grondig met elkaar eens: drinkwatervoorziening moet een integraal onderdeel zijn van de ambitieuze woningbouwplannen in het hele land.
We moeten overal aan de deuren kloppen om de urgentie onder de aandacht te brengen.
Het probleem is alleen dat mensen buiten deze mooie sector vaak niet beseffen hoe urgent het probleem is, zegt Bolhuis. “We zien pas hoe waardevol water is als we in het buitenland op vakantie gaan waar we flessen water moeten kopen omdat het water uit de kraan niet lekker is. Hier kost water natuurlijk heel weinig en daarom speelt de voorziening bij woningbouwopgaven nauwelijks een rol.”
Daarom is het zo belangrijk dat we hierover in gesprek gaan, benadrukt Zwart. “We moeten overal aan de deuren kloppen om de urgentie onder de aandacht te brengen.” Tegelijkertijd probeert Waterbedrijf Groningen op verschillende manieren wat aan het probleem te doen: door intern slimmer te werken, door consumenten en industrie aan te moedigen minder water te gebruiken, door ander water te gebruiken en door meer winning te realiseren.
Riksta Zwart, directeur van Waterbedrijf Groningen
Wouter van Bolhuis, programmaleider Energie & Circulariteit in de gemeente Groningen
Herman Beerda, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Noorderzijlvest
Het Bouwbesluit
Zwart en Bolhuis pleiten voor aanpassing van het Bouwbesluit. In de gemeente Groningen wordt er nu namelijk vooral nog geëxperimenteerd, bijvoorbeeld met het aanleggen van een gescheiden riool voor hemelwater en huishoudelijk afvalwater. “Verder dan dit soort experimenten komen we nu nog niet”, zegt programmamanager Bolhuis. “Ontwikkelaars volgen namelijk het minimumniveau, zoals vastgelegd in het Bouwbesluit.” Dat een aanpassing daarin effect sorteert zien we in de wettelijke bepaling dat nieuwbouwwoningen sinds 2018 geen gasaansluiting meer mogen hebben. Bolhuis: “Voordat die regel inging was er best wat protest, maar nu heeft niemand het er meer over. Ook met water is er zo’n soort duw nodig om ervoor te zorgen dat er echt iets gaat gebeuren.”
Infrastructuur
De discussie gaat niet alleen over de hoeveelheid water die geleverd moet worden, maar ook over de benodigde infrastructuur. Beerda van het waterschap stelt daarom voor om ‘drink’ weg te halen uit de stelling. “Alle watervoorziening is belangrijk als we gaan bouwen. De buien worden steeds intenser, dus die moeten we kunnen managen. We moeten woningen bouwen in gebieden waar we dat goed kunnen doen.”
En dan zijn er ook nog vergunningen die soms zorgen voor beperkingen, zegt Zwart. “We kunnen misschien wel andere bronnen dan drinkwaterbronnen voor grote watervragers gebruiken. Zo zijn we in onze zuivering druk bezig om effluent zo schoon te maken dat de industrie het kan gebruiken.”
Het is dood- en doodzonde dat we grijs water en hemelwater in onze zuivering nog niet scheiden.
Hemelwaterjenever
“We moeten voorkomen dat dit een watercrisis wordt”, zegt Zwart. “Dat betekent niet alleen dat we consumenten vragen vijf liter water minder per dag te gebruiken. Maar ook dat we de gemeente Groningen uitdagen, als stad met durf en lef, om ook op watergebied grote stappen te zetten. En dat ook bij de woningbouw een grote rol te laten spelen. We moeten overal de mindset aanpassen.” “Het is dood- en doodzonde dat we grijs water en hemelwater in onze zuivering nog niet scheiden, dat al het drinkwater rioolwater wordt”, zegt Beerda. “Als we 20.000 woningen gaan bouwen, liggen er grote kansen.”
Bolhuis neemt de uitdaging graag aan. “We moeten in het woonakkoord waar het college nu aan werkt harde eisen stellen rondom de drinkwatervoorziening.” En nog even over dat Groningse lef: destilleerderij Hooghoudt verkoopt tegenwoordig hemelwaterjenever, gemaakt van regenwater dat is opgevangen en gezuiverd bij de eigen fabriek. “Dat is toch geweldig?”
